Stichting Orthodoxe Kerk in Nederland – een korte beschrijving

• Doel van de bisschoppenconferentie is “om de eenheid van de Orthodoxe Kerk te tonen en te bevorderen, tezamen een pastoraal dienstwerk onder de gelovigen in de regio uit te oefenen en een gezamenlijk getuigenis aan de wereld uit te dragen” (besluit van de preconciliaire conferentie, 2009).
• De bisschoppenconferentie is tevens bevoegd om te werken aan een duurzame canonieke oplossing voor de diaspora in de toekomst.
• De conferentie heeft een coördinerende rol op het gebied van pastorale zorg, theologisch onderwijs, missie, eredienst en publicaties.
• Alle bisschoppen die pastorale zorg dragen voor gemeenschappen binnen de regio zijn lid van de bisschoppenconferentie.
• Voorzitter is de primus onder de bisschoppen van het Oecumenisch Patriarchaat, in casu Metropoliet Athenagoras van België, de Exarch van Nederland en Luxemburg.
• Besluiten worden genomen volgens het beginsel van consensus.
• De bisschoppenconferentie werkt nauw samen met geestelijken en leken in commissies en werkgroepen.

Een van de vastgestelde regio’s is de Benelux, waarvoor op 23 juni 2010 een bisschoppenconferentie is opgericht. Deze bestaat uit:

• Metropoliet Athenagoras van België, Exarch van Nederland en Luxemburg (Oecumenisch Patriarchaat), voorzitter
• Bisschop Maximos van Evmenia (hulpbisschop Oecumenisch Patriarchaat)
• Aartsbisschop Job van Telmessos het Exarchaat voor de parochies van de Russische traditie in West-Europa (Oecumenisch Patriarchaat)
• Bisschop Ioan van Parnassos (Oekraïense parochies Oecumenisch Patriarchaat; geen parochies in Nederland)
• Aartsbisschop Simon van Brussel en België, locum tenens van Den Haag en Nederland (Patriarchaat van Moskou)
• Aartsbisschop Michael van Genève (Russisch-Orthodoxe Kerk in het Buitenland, Patriarchaat van Moskou)
• Bisschop Luka van Frankrijk en West-Europa (Patriarchaat van Servië)
• Metropoliet Serafim van Duitsland en Midden-Europa (Patriarchaat van Roemenië; geen parochies in Nederland)
• Metropoliet Iosif van West-Europa (Patriarchaat van Roemenië)
• Metropoliet Antonii van Midden-Europa (Patriarchaat van Bulgarije)
• Metropoliet Dositheüs van Brussel en Nederland (Patriarchaat van Georgië; geen parochies in Nederland)

Situatie in Nederland
Nederland kent op het ogenblik ca. 35 parochies en kloosters die tot 7 verschillende jurisdicties behoren. Er bestaan geen officiële gegevens over het totale aantal gelovigen en/of lidmaten; wel is er een merkbare groei sinds de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de EU. Er bestond in het verleden geen formele vertegenwoordiging bij de overheid of naar de andere kerken. Bij ontstentenis hiervan was een lekenorganisatie, de Vereniging van Orthodoxen H. Nikolaas van Myra, lid van het CIO en geassocieerd lid van de Raad van Kerken. Nu er een Bisschoppenconferentie is, heeft de Vereniging deze functies overgedragen aan haar vertegenwoordiging in Nederland.

Vertegenwoordiging van de Bisschoppenconferentie in Nederland
Op hun vergadering in juni 2010 benoemde de bisschoppenconferentie Metropoliet Athenagoras als haar vertegenwoordiger in Nederland. Metropoliet Athenagoras heeft hierop contact gezocht met de organisaties en personen die in het verleden de Orthodoxie in Nederland hebben vertegenwoordigd. Dit is met name de Vereniging van Orthodoxen “Heilige Nikolaas van Myra” die – bij gebrek aan een formele vertegenwoordiging van de Orthodoxie – gastlid was van de Raad van Kerken in Nederland en de Commissie voor Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO). In de loop van 2010 en 2011 is samen met hen gewerkt aan een Nederlandse rechtspersoon die door de Nederlandse overheid, de Raad van Kerken en anderen kan worden erkend. Op 13 november 2012 besloot de bisschoppenconferentie tot het oprichten van een stichting met als naam “Orthodoxe Kerk in Nederland – vertegenwoordiging van de Orthodoxe Bisschoppenconferentie in de Benelux” (volgens de statuten kan ook de verkorte naam “Orthodoxe Kerk in Nederland” worden gebruikt). Op 8 maart 2013 is deze stichting opgericht.


Doelen van de Stichting
De statutaire taak van de stichting is “het optreden als representant in Nederland van de Orthodoxe Bisschoppenconferentie van de Benelux ten behoeve van alle taken van de Bisschoppenconferentie die betrekking hebben tot Nederland.” De taken zijn derhalve identiek aan die van de bisschoppenconferentie. Twee kerntaken zijn het vertegenwoordigen van de Orthodoxie in contacten met de overheid en met andere kerkgenootschappen. De statuten van de stichting noemen in dit verband onder andere de Raad van Kerken in Nederland en het CIO.


Structuur
De stichting is een Nederlandse rechtspersoon die de volmacht van de bisschoppenconferentie aan Metropoliet Athenagoras belichaamt. De stichting heeft derhalve één lid (de “bestuurder”): de vertegenwoordiger van de Orthodoxe bisschoppenconferentie in Nederland, in casu Metropoliet Athenagoras. Als de bisschoppenconferentie een ander persoon aanwijst, verandert de bestuurder van de stichting automatisch. De bestuurder wordt geassisteerd door een secretaris en een penningmeester, die geen lid zijn van het bestuur van de stichting. Deze twee functionarissen worden door bisschop Athenagoras benoemd (met de zegen van hun eigen bisschop). Secretaris is priester Hildo Bos van de parochie “Heilige Nikolaas van Myra” in Amsterdam (Russisch-Orthodoxe Kerk), penningmeester Nikolaos Tsakirakis, lid van de parochie “Heilige Johannes de Voorloper” in Amsterdam.


Een belangrijk orgaan is de adviesraad. Metropoliet Athenagoras wil nauw samenwerken met de Orthodoxe jurisdicties in Nederland. Om deze reden heeft elke jurisdictie een vertegenwoordiger benoemd in een adviesraad van de stichting. De adviesraad neemt weliswaar geen besluiten (deze taak hebben de bisschoppen aan Metropoliet Athenagoras gegeven, maar bisschop Athenagoras zal volgens de statuten “in zijn besluitvorming zoveel mogelijk streven naar overeenstemming met de adviezen van de adviesraad”. De leden van de adviesraad houden ook hun eigen bisschop en achterban op de hoogte van het werk van de stichting.